Czehryński Pułk Kozaków Regestrowych

Marcinek

Witam.
W zwiazku z dyskusja o pulkach wyszlo ze moze przyda sie taki dzial, gdzie bedziemy wrzucac fakty historyczne, Mniej i bardziej interesujace.

Oki. Prosze o wpisywanie tu wszelkich iunformacji na temat rejestrow kozackich, a w szczegolnosci spisow pulkow kozackich na przestrzeni lat. Interesuje nas wlasniwie caly okres kozaczyzny, ale w szczegolnosci pierwsza polowa XVII wieku. Wszystkim z gory dziekuje za pomoc.

Tu wrzucam pierwsze wzmianki:

W 1638 roku sejm uchwalil dwie kostytucje. Podajze o "obronie ukrainy" i Ordynacja Wojska Zaporoskiego w sluzbie Rzeczypospolitej bedacego".
Na podstawie tej drugiej rejestr zostaje zostaje ograniczony do 6000 ludzi i wprowadze szereg restrykcji dla nierejestrowych. Byla to oczywiscie wielka i niesamowita kara za powstanie. Oczywiscie od mniej wiecej 1600 roku ilosc ta i tak wahca sie miedzy 5000 a 10000.
Te 6000 ludzi podzielone bylo na 6 pulkow terytorialnych: czerkaski, czehrynski, korsunski, perejeslawski, kaniowski, bialocerkiewski. NA czele stal komisarz wojska zproskiego (do 1648 roku byl to Jacek Szemberg), a na czele pulkow stali POLSCY SZLACHCICE wyznaczani przez krola.

Podaje to za panem Witoldem Biernackim, ktory z kolei korzysta z:

Z Wojcik, Wojny kozackie w dawnej Polsce, Krakow 1989
A Borowiak, Kozaczyzna w przededniu powstania Bohdana Chmielnickiego (1635-1648), [w:]Epoka "Ogniem i Mieczem" we wspolczesnych badaniach historycznych, zbior studiow pod redakcja Miroslawa Nagielskiego, Warszawa 2000
J. Wimmer, Wojsko i Skarb Rzeczypospolitej u schylku XVI i pierwszej polowy XVII wieku, SMHW, t.XIV, cz I, 1968

Krzysztof

Autor Czarnowski, Jan Nepomucen (1822-1894)
TytuŁ Ukraina i Zaporoże czyli historya Kozaków od pojawienia się ich w dziejach, do czasu ostatecznego przyłączenia do Rossyi. T. 1 / według najlepszych źródeł napisana przez J. N. Czarnowskiego.
Adres wyd Warszawa : J. Breslauer, 1854

Autor Bronevskij, Vladimir Bogdanovič (1784-1835)
TytuŁ Istorija donskago vojska : (opisanie donskoj zemli i kavkazskich mineral'nych vod). Č. 1 / Vladimir Bronevskij.
Adres wyd Sanktpeterburg ; v Tip. Ekspedicii Zagotovlenija Gosudarstvennych Bumag, 1834.

Autor Gruševskij, Mihajlo (1866-1934)
TytuŁ History of Ukraine-Rus'. Vol. 7, The Cossack Age to 1625 / Mykhailo Hrushevsky ; transl. by Bohdan Strumiński ; ed. by Serhii Plokhy and Frank E. Sysyn with the assistance of Uliana M. Pasicznyk.
Adres wyd Edmonton ; Toronto : Canadian Institute of Ukrainian Studies Press, 1999.

TytuŁ Kazačestvo : bibliogrfičeskij spravočnik / [avt.-sost. Averin I. A. et al.] ; Rossijskaja akademija nauk. Institut etnologii i antropologii im. N. N. Miklucho-Maklaja. Koordinacionno-metodičeskij centr prikladnoj etnografii.
Adres wyd Moskva : KMC Prikladnoj etnografii Instituta etnologii i antropologii RAN, 1995.

Błażej

Oblężenie Zbaraża, za Kochowskim:

23 pułkowników, pułk czerkaski Worończenko, perejesławski Łoboda, karwowski Kułak, bracławski Neczaj, humański Stepka, korsuński Mrozowiecki, kalnicki Eustachy, hadziacki Burłaj.

Kochowski podaje też, że pułk dzielił się na choragwie, dopiero zaś te na sotnie ( chorągwi w pułku 16 ).

Historya Piechoty Polskiej Konstantego Górskiego podaje równiez podział pułku na roty, roty zaś na sotnie, jednak jako, że opiera się na danych dla poczatku XVII rot w pułku jest 4, cały zaś pułk to niecałe 2000 chłopa.

Rejestr z ugody Zborowskiej 1649

Pułk Czechryński 3220
Czerkaski 2990
kaniowski 3167
korsuński 3470
białocerkiewski 2990
humański 2997
bracławski 2662
kalnicki 2050
kijowski 2002
perejesławski 2986
kropiwnicki 1993
michorodzki 3009
połtawski 2970
niżyński 991
czernichowski 998
i jeden którego nazwy nie mogę odcyfrować liczący 1996

pepson

Błażej

poszukałem w necie i udało mi się znaleźć kilka ciekawych rzeczy:

są dokumenty ( głównie losty ) Bohdana Chmielnickiego

[link widoczny dla zalogowanych]

durzo cyrylicy i kilka listów po polsku

[link widoczny dla zalogowanych]

instrukcja dla posłów kozackich

[link widoczny dla zalogowanych]

diariusz komisji do spraw kozaków

[link widoczny dla zalogowanych]

Teraz biorę się za czytanie tego i was też do tego zachęcam, może znajdziemy coś o barwach, albo coś innego co nas zaciekawi.

Marcinek

Witam
Faktycznie ciekawe teksty. Zanim sie przez nie przekopiemy minie sto lat, ale tak zeby zachecic do czytani podam taka oto ciekawostke:

Łukasz

Jest to stan Pułku Czehryńskiego, który był przedstawiony przez posłów kozackich w 1650 roku królowi Janowi Kazimierzowi w Warszawie, a którego wielkość była określona w Ugodzie Zborowskiej (rejest ustalony na 40 tys., wg spisu przedstawionego przez Bohdana Chmielnickiego za pośrednictwem posłów było tam ok. 41 tys.):

Pułk Czehryński:
JMP Hetman Bohdan Chmielnicki 114
Kuryn Assawulski 358
Setnia Kryłowska 136
Setnia Woronkowska 101
Setnia Bożyńskia 168
Setnia Borowiecka 100
Setnia Medwiedowska 261
Setnia Żabotyńska 174
Setnia Smiłowska 211
Setnia Hołowiatyńska 101
Setnia Baktyjska 80
Setnia Orłowska 98
Setnia Weremirawska z Zadniepra 181
Setnia Żołwińska 159
Setnia Maksimowska 200
Setnia Krzemieńczewska 150
Setnia Połocka 181
Setnia Omenicka 189
Setnia Czottweńska 158
Setnia Ostopowska 100

W sumie 3220.

Znalazłem w "Stanisława Oświęcima Dyaryusz 1643-1651", wydał dr Wiktor czermak, Kraków 1907, PAU.

Na stronie 213 są wypisane wg powyższego schematu wszystkie pułki łącznie z rozpisaniem na Setnie i stanem liczebnym, Czehryński na miejscu pierwszym.
Jeśli kogoś by interesowały nazwiska posłów kozackich, to też mogę wrzucić, ale dopiero za tydzień - zapomniałem spisać, pamiętam, że było ich 5, w tym jeden znany z tego, że w Kudaku osobiście wydał rozkaz wycięcia załogi (Żmajło ?). Wink

Pozdrawiam.

Marcinek

Na podstawie ugody Zborowskiej podanie stanow pulkow (lacznie z nowo utworzonymi) jest jak widac osiagalne. Co prawda jeszcze nie widzialem rozpiski tak dokladnej (na sotnie).

Znacznie wiekszym wyzwaniem jest podanie takich szczegolow dla pulkow przed 1648 rokiem. Powiedzmy w okresie 1638 - 1648.

Bartek

W kwestii rejesrów natknąłem się w Centralnej Bibliotece Wojskowej na pozycję pod ciekawie brzmiącymj tytułem: "Rejestr Vijśka Zaporoźkogo 1649 roku" pod sygnaturą Arch.418843. Jeszcze jej nie widziałem na własne oczka ale jak tylko przejrzę to dam znać.
Ze skopiowaniem tego będzie ciężko bo liczy toto 586 stron a ksero w CBW liczą po 40gr od strony (a że jest to egzemplarz archiwalny to nie da się go wypożyczyć).

Marcinek

Czy to jest ksiazka polska czy ukrainska?

Jesli to rejestr 1649 roku to na pewno jest to aneks to ugody zborowskiej, ktory mial zosatc przedstawiony przed sejmem w Warszawie.

Takie ksiazki to skarby Smile

Przemek

[link widoczny dla zalogowanych]

A to imienny rejestr z 1649 r

Przemek

Najczęściej występujące imiona w rejestrze. (Z próbą tłumaczenia) W sumie wyodrębniłem 460 różnych wersji pisanych i około 400 fonetycznych.

381 Иван Iwan
144 Педор Pedor
113 Семем Semem
111 Грицко Hrycko
96 Миско Mysko
94 Степам Stepam
77 Васил Wasyl
72 Васко Wasko
64 Яцко Jacko
52 Федор Fedor
47 Данило Danylo
42 Гаврило Hawrylo
38 Андреи Andrej
36 Павло Pawlo
35 Марко Marko
35 Феско Fesko
34 Тимко Tymko
32 Юско Jusko
31 Дмитро Dmitro
30 Микита Mikita
29 Игнатъ Ihnat
29 Мартин Martin
29 Михайло Mychajlo
28 Савъка Sawka
28 Яско Jasko
27 Роман Roman
26 Василъ Wasilъ
26 Остапъ Ostap
25 Тимошъ Tymosz
25 Хведор Chwedor
23 Леско Lesko
23 Ярема Jarema
22 Костя Kostja
20 Улас Ulas
19 Олекса Oleksa
18 Лаврим Lawrim
18 Лукъян Lukjan
17 Кондратъ Kondrat
17 Хома Choma
16 Андрушко Andruszko
16 Богдан Bohdan
16 Юрко Jurko
15 Антон Anton
15 Кузма Kuzma
15 Курило Kupylo
15 Ничыпор Niczypor
15 Ониско Onysko
15 Сава Sawa
15 Хвєско Chwjesko

Błażej

Nie "Cawa" tylko "Sawa" Very Happy

A jakie piękne nazwiska. Od dawna podejrzewałem, że spora część kozackich "nazwisk" to raczej przezwiska np. (Martyn Puszkar=Marcin Kanonier, Matwiej Chładki=Maciej Piekny, Krysa=Szrama, etc...)

Tomasz Rejf

Błażej ja bym nie tłumaczył Puszkar na Kanonier tylko na Puszkarz, to ładne słowo o dłuższym rodowodzie niż dużo później zapożyczony Kanonier.
Юреи Пушкаревичъ
Демко Пушкаренко
Тишъко Пушкаренко

Мартин Слюсар chyba ślusarz Smile

ludar

Ja też chcę jakiś taki przedrostek Very Happy

Przemek

Często też wystepują:
Litwinienko
Moskal
Wołoszyn

Jest też Turczyn
i Lasko/ Lesko

pepson

Przemku, dobry nabytek odnalazles, proponowal bym skopiowanie calego rejestru np na Wasza strone z podaniem linka do orginalu, bo moze sie okazac ze za kilka miesiec zrodlo zgienie i bedzie klops Sad